Isabelle Bastiaens | 21 March 2022
Op woensdag 9 maart werd de Marktplaatsbijeenkomst ‘Gelijke kansen door soepele overgangen’ door De Onderwijswerkplaats Limburg georganiseerd. Mélanie Monfrance en Trudie Schils van de Educatieve Agenda Limburg verzorgden tijdens deze bijeenkomst de verdiepende keuzeronde over het thema: PO-VO: ‘’Sociaal-Emotionele ontwikkeling vanuit literatuur en onderzoek’’. Tijdens deze sessie werd besproken hoe het staat met de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen in Limburg en wat de rol van COVID-19 daarin heeft gehad tijdens de afgelopen jaren.
De Onderwijswerkplaats Limburg is een organisatie die zich bezighoudt met de zichtbaarheid en ontwikkeling van innovatie in het Limburgse onderwijs. Een van de activiteiten die zij vier keer per jaar organiseren zijn de ‘Marktplaatsbijeenkomsten’. Dit zijn bijeenkomsten rondom een steeds wisselend thema waarvoor verschillende partijen binnen het primair onderwijs (PO) en voortgezet onderwijs (VO) zich kunnen aanmelden. Het programma bestaat uit een key-note spreker en vervolgens twee keuzeronden waar de deelnemers zich voor kunnen inschrijven met als doel om de huidige innovatieontwikkelingen in het onderwijs zichtbaar te maken. De Educatieve Agenda Limburg werkt samen met De Onderwijswerkplaats om de Marktplaatsbijeenkomsten vorm te geven.
Tijdens de keuzeronde van de Marktplaatsbijeenkomst op 9 maart werd er door Mélanie Monfrance, onderzoeker aan Maastricht University over kansen(on)gelijkheid en de rol van sociaal-emotionele vaardigheden daarin, en Trudie Schils, coördinator OnderwijsMonitor Limburg en programmamanager Educatieve Agenda Limburg, gepraat over de sociaal-emotioneel vaardigheden van kinderen in het PO en VO en de rol van COVID-19 in de ontwikkeling hiervan.
Zij lieten zien dat er binnen de onderwijspraktijk, beleid en onderzoek de laatste jaren steeds meer aandacht is voor het belang van de (ontwikkeling van) sociaal-emotionele vaardigheden. Naast de rol van cognitieve vaardigheden is het steeds duidelijker geworden dat deze sociaal-emotionele vaardigheden ook van grote invloed zijn op schoolprestaties en latere sociaaleconomische uitkomsten. Verder is het ook gebleken dat de ontwikkeling van deze vaardigheden binnen schoolcontext gestimuleerd kan worden en dat wanneer dit niet het geval is, dit kan leiden tot onderpresteren en gedragsproblemen. Met de tijdelijke schoolsluitingen en de switch naar online onderwijs ten gevolge van COVID-19 ontstond de vraag hoe het missen van fysiek onderwijs invloed heeft gehad op de ontwikkeling van sociaal-emotionele vaardigheden binnen het onderwijs.
Mélanie en Trudie hebben vervolgens met behulp van de Onderwijsmonitor Limburg het niveau van de vier sociaal-emotionele vaardigheden ‘vindingrijkheid, kritisch denken, probleemoplossend vermogen en nieuwsgierigheid’ onder kinderen in het PO en VO onderzocht en de niveaus van voor en tijdens de COVID-19 pandemie vergeleken. De resultaten lieten zien dat voor kinderen in het PO het gemiddelde niveau van alle vier de vaardigheden was afgenomen tijdens de COVID-19 pandemie. Opmerkelijk was echter dat er ook werd aangetoond dat de daling in het niveau al vóór de pandemie aan de gang was. En voor kinderen in het VO was het niveau in ‘vindingrijkheid en kritisch denken’ omhoog gegaan en het niveau in ‘probleemoplossend vermogen en nieuwsgierigheid’ gelijk gebleven. In maart/april 2022 komen factsheets beschikbaar met alle resultaten voor verdere informatie en zal er individuele terugkoppeling naar scholen en besturen plaatsvinden.
Na de presentatie werd er aan de deelnemers van de keuzeronde, waarvan velen zelf uit het onderwijs kwamen, de vraag gesteld of zij deze resultaten verwacht hadden. Hierop werd geantwoord dat het geen verrassing was en dat het hen was opgevallen dat kinderen in het VO zich erg onzeker voelden en veel sturing nodig hebben. Verder vroegen de deelnemers zich ook af of er een verklaring was voor het verschil in de resultaten tussen de kinderen in het PO en VO, waarna iemand met het idee kwam dat het misschien te maken had met de betere digitale geletterdheid van de kinderen van het VO. Volgens Mélanie en Trudie zou dit inderdaad het geval kunnen zijn, maar wat verklaart dan de negatieve trend binnen het PO die al aan de gang was vóór de pandemie?
Over deze resultaten willen Mélanie en Trudie nog in gesprek gaan met verschillende partijen binnen het onderwijs zelf. ‘Zien zij deze resultaten ook terug? Zijn kinderen in het PO in de afgelopen cohorten echt minder vindingrijk of nieuwsgierig in vergelijking met cohorten daarvoor? Kunnen zij met een verklaring komen?’
Verder zal er op 12 mei een interactieve bijeenkomst worden gehouden waarin zal worden besproken of dezelfde trends te zien zijn onder leerlingen van 10-14 initiatieven; bij deze initiatieven wordt er meer aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling.