In het kort

Om het onderwijs in Limburg verder te verbeteren is het belangrijk dat de partners binnen de EAL samenwerken waar het gaat om gegevensverzameling en analyse van deze gegevens. De inzet van ouders en leerlingen is hierbij ook heel belangrijk. Wat zijn hun ervaringen met het onderwijs en met de scholen? Hoe zien ouders de ontwikkeling van hun kinderen en hoe zien leerlingen hun eigen ontwikkeling?

In de OML worden gegevens bijeengebracht over o.a. de cognitieve leerprestaties van leerlingen, hun sociaaleconomische achtergrond, sociaal-emotionele ontwikkeling, 21e-eeuwse vaardigheden en schooltevredenheid van leerlingen en ouders. Dit gebeurt door al aanwezige gegevens (administratiegegevens en toetsgegevens uit het leerlingvolgsysteem) te verzamelen en door vragenlijsten af te nemen bij leerlingen, ouders en leerkrachten. Met deze brede gegevensverzameling ontstaat een genuanceerd beeld over de ontwikkeling van kinderen in relatie tot deze verschillende kenmerken.

Voor de doorgaande ontwikkellijn van kinderen is het belangrijk om op verschillende momenten in de leerloopbaan verschillende aspecten te meten en de leerlingen zo te volgen door de tijd. De OML verzamelt daarom gegevens in groep 2 en groep 8 van de basisschool en de derde klas van het voortgezet onderwijs. Herhaling voor verschillende cohorten is van groot belang. De data worden al sinds 2009 verzameld zodat er inmiddels flink wat cohorten beschikbaar zijn. De volledige dataset is sinds kort gekoppeld aan DUO/CBS zodat ook opvolging verderop in onderwijs- en arbeidsloopbaan mogelijk is.

De informatie die met de OML verzameld wordt maakt een gedegen evaluatie van het Limburgse onderwijs mogelijk en vormt een stevige basis voor bestuurders, schoolleiders, leraren en onderzoekers om de cijfers verder te interpreteren, het eigen onderwijs beter te begrijpen en waar nodig het beleid aan te passen.

Welke gegevens verzamelen we?

De OML brengt ten eerste gegevens bij elkaar die al geregistreerd zijn door de school zelf. Dit betreffen administratiegegevens uit het administratiesysteem en cognitieve aspecten. Daarnaast verzamelt de OML aanvullende gegevens over de leerlingen en hun onderwijs via de afname van vragenlijsten voor leerlingen, hun leerkrachten en hun ouders/verzorgers.

1. Administratiegegevens (basisonderwijs en voortgezet onderwijs)

De koppeling tussen de verschillende gegevensbronnen vindt plaats op basis van administratiegegevens, zoals voornaam, achternaam en geboortedatum.

2. Cognitieve aspecten (basisonderwijs)

Een belangrijke gegevensbron om de cognitieve ontwikkeling van leerlingen te meten en te vergelijken zijn de toetsgegevens uit het methode-onafhankelijke leerlingvolgsysteem. De volgende toetsgegevens uit het LVS worden verzameld:

LVS toetsscores van groep 1 t/m 8
Eindtoetsgegevens groep 8

3. Cognitieve aspecten (voortgezet onderwijs)

Eindexamenresultaten
Schoolloopbaan geslaagden (voortgezet onderwijs)

4. Vragenlijsten OML (basisonderwijs en voortgezet onderwijs)

De OML verzamelt gegevens via verschillende vragenlijsten:

Basisonderwijs:

Leerling-vragenlijst groep 8
Ouder-vragenlijst groep 2 en 8
Leerkracht-vragenlijst groep 2 en 8

Voortgezet onderwijs:

Leerling-vragenlijst leerjaar 3
Ouder-vragenlijst leerjaar 3

Met deze vragenlijsten verzamelt de OML relevante gegevens over het kind, over thuis en over school om daarmee een breed beeld te vormen van de ontwikkeling van kinderen en de factoren die daar invloed op hebben.

Kind
Elk kind is uniek. Zo verschillen kinderen bijvoorbeeld in persoonlijkheid, sociaal-emotionele ontwikkeling en cognitief vermogen. Deze kenmerken zijn gedurende de hele schoolcarrière in ontwikkeling en hun invloed op gedrag en prestaties is zowel in de dagelijkse praktijk in de klas als op de lange termijn in de maatschappij en op de arbeidsmarkt relevant. Om kinderen goed onderwijs te kunnen bieden is het voor scholen belangrijk om deze kenmerken in beeld te hebben. Op deze wijze kan de school het kind gericht en onderbouwd begeleiden.

De vragenlijsten bevatten vragen over de persoonlijkheid en de sociale vaardigheden, de werkhouding, schoolmotivatie, toekomstverwachtingen en 21-eeuwse vaardigheden zoals kritisch denken en probleemoplossend vermogen.

Thuis
Het is voor scholen belangrijk om een goed beeld te hebben van de schoolpopulatie in termen van de thuisomgeving, welke van invloed kunnen zijn op het ontwikkelingsproces. Met deze informatie kan de school het onderwijs en de ondersteuning goed op elkaar afstemmen. Kinderen brengen de meeste tijd thuis en daarnaast op school door, wat maakt dat opvoeden en onderwijzen niet los van elkaar staan. Kinderen leren zowel op school als thuis. Leraren hebben naast een onderwijzende, ook een opvoedende rol en ouders hebben naast een opvoedende ook een onderwijsondersteunende rol.

De vragenlijsten bevatten vragen over de gezinssituatie zoals de arbeidsmarktsituatie van ouders, herkomst van ouders en hoogst behaalde diploma van de ouders. Ook worden ouderverwachtingen, ouderbetrokkenheid, thuistaal en tijdsbesteding van het kind buiten school in beeld gebracht.

School

Binnen het thema school richt de OML zich enerzijds op schoolkeuze: Hoeveel basisscholen hebben ouders serieus overwogen? Hoeveel informatie hebben ze ingewonnen? Welke kenmerken van een basisschool vinden ouders belangrijk? Anderzijds richt de OML zich op schooltevredenheid, schoolveiligheid en schoolwelbevinden. Dit gebeurt zowel vanuit het perspectief van de ouders als vanuit het perspectief van de leerlingen.

De vragenlijsten bevatten vragen over informatie en communicatie van school, het onderwijsleerproces, schoolklimaat, lessen op school, sociale, psychische en fysieke veiligheid.

Wat levert de OML voor scholen en besturen op?

De OML levert belangrijke informatie op voor de scholen:

De mogelijkheid om inzicht te krijgen in onderwijsloopbanen van leerlingen vanaf groep 2 tot en met de middelbare scholen en door de recente koppeling met CBS gegevens, inzicht in de verdere (onderwijs)loopbaan.
Inzicht in schoolpopulatie in termen van arbeidsmarktsituatie, herkomst, en opleiding van moeder.
Inzicht in belangrijke aspecten met betrekking tot de ontwikkeling van kinderen (zoals thuissituatie, sociaal-emotionele ontwikkeling, tijdsbesteding aan sport/ spelen/gamen, ouderbetrokkenheid).
Mogelijkheid tot benchmark met andere scholen binnen hetzelfde bestuur of met andere scholen in Limburg. Daarbij wordt ook vergeleken met scholen die eenzelfde leerling-populatie kennen.
Mogelijkheid tot evaluatie van initiatieven die op school worden uitgezet, zoals vernieuwende onderwijsconcepten maar ook kleinere projecten in de klas.
De scholen en besturen ontvangen een (digitale) terugkoppeling van de resultaten. Klik hier voor een voorbeeld terugkoppeling.
Leraren kunnen eventueel ook zelf aan de slag met het analyseren van data, bijvoorbeeld in het kader van een opleiding.
Terugkoppeling van wetenschappelijke studies die op basis van deze data mogelijk zijn en meer inzicht bieden in belangrijke vragen die in het onderwijs leven. Deze data zijn buiten de OML vaak niet of beperkt beschikbaar.

Privacy

De OML houdt zich strikt aan de eisen vanuit de privacywetgeving. De verzamelde gegevens worden versleuteld aangeleverd bij een gespecialiseerde dienstverlener van de Universiteit Maastricht. Deze verzorgt de koppeling tussen de verschillende gegevensbronnen en archiveert de persoonsgegevens separaat in een beveiligde omgeving. Vervolgens wordt een geanonimiseerd onderzoeksbestand ter beschikking gesteld van de betrokken onderzoekers. De betreffende onderzoekers hebben dus net als de deelnemende scholen nooit toegang tot gegevens die herleidbaar zijn tot leerlingen. Dit alles is vastgelegd in een privacyconvenant dat met het bevoegd gezag overeengekomen is.

Als ouders/verzorgers niet willen dat gegevens van hun kind meegenomen worden binnen de OML, dan kunnen zij dit aankruisen aan het begin van de ouder-vragenlijst. De verzamelde gegevens van hun kind worden dan verwijderd uit het onderzoeksbestand van de OML.

Voor meer informatie over de OML zie: onderwijsmonitorlimburg.nl/demo